CÚNG ĐÊM GIAO THỪA NHƯ THẾ NÀO

Nhóm chuyên gia EPT

Cách cúng đêm giao thừa

Cúng giao thừa hay còn gọi là Lễ trừ tịch là nghi thức cúng không thể thiếu trong mỗi đêm 30 tết của mọi người dân Việt Nam. Gia đình nào cũng muốn chuẩn bị thật tốt, đầy đủ các nghi thức cúng lễ trong đêm giao thừa để tiễn năm cũ và chào đón năm mới với nhiều may mắn và tài lộc.

Cúng giao thừa ở đâu

Nghi lễ cúng trong đêm Giao thừa nên tiến hành thành hai lễ tách biệt, một lễ trong nhà và một lễ ngoài trời. Lễ ngoài trời nên làm trước, mang ý nghĩa nghênh tân, tiễn cựu, tức đón quan hành khiển mới, tiễn quan hành khiển cũ.
Theo dân gian thì mỗi năm có một vị quan Hành khiển cai trị hạ giới khác nhau. Giao thừa cũng chính là thời khắc chuyển giao công việc cai trị của các vị quan Hành khiển. Mâm cỗ cúng đêm giao thừa có thể coi như một buổi tiệc để tiễn đưa vị quan Hành khiển của năm cũ và nghênh đón vị quan Hành Khiển mới. Gia đình sắm lễ với mong muốn cả nhà được bình an, hạnh phúc và có nhiều lộc trong năm mới.
Quan niệm dân gian cho rằng việc bàn giao tiếp nhận công việc của các vị quan Hành khiển này diễn ra rất khẩn trương, các vị ấy chỉ có thể ăn vội vàng hoặc đi ngang qua chứng kiến tấm lòng của gia chủ. Vì vậy mâm cỗ cúng quan Hành khiển thường được đặt ngoài cửa chính.

Cúng đêm giao thừa gồm những gì

Mâm cỗ cúng đêm Giao thừa ngoài trời là cỗ mặn, gồm có xôi gà, hoặc thủ lợn, bánh chưng, mứt, trầu cau, rượu, nước, vàng mã và hoa quả. Lễ vật không cần quá cầu kỳ, hầu hết là những sản vật gần gũi với đời sống gia đình, miễn sao đảm bảo thanh tịnh. Cúng Giao thừa người ta đặc biệt chú ý đến gà cúng, gà thường là gà trống choai, mới tập gáy, thân hình cân đối, mào cờ, mỏ vàng, chân vàng và chưa từng đạp mái.
Mâm cúng ngoài trời phải đặt ở nơi sạch sẽ, trên mâm có một bát gạo để cắm hương, hai ngọn nến hoặc đèn dầu.
Cúng đêm Giao thừa trong nhà là để lễ tổ tiên, với mong muốn cầu xin tổ tiên phù hộ cho gia đình gặp nhiều điều tốt lành năm mới. Mâm lễ bao gồm các món ăn mặn ngày Tết được chế biến tinh khiết, trang nghiêm gồm: bánh chưng, giò, chả, xôi gấc, thịt gà, xôi đậu xanh, Các món ăn mặn khác tùy theo nhu cầu của gia đình.
Tùy từng vùng miền khác nhau mà có thêm những đặc trưng riêng, như ở miền Bắc hay có canh móng giò hầm măng, miến lòng gà, xôi, bánh chưng, nem, giò lụa, giò xào...; miền Trung hay có bánh chưng, gà bóp rau răm, bánh tét, giò lụa, thịt heo luộc, giá chua...; miền Nam hay có bánh tét, canh măng, thịt kho tàu, gỏi tôm thịt, nem, chả giò...
Ngoài mâm lễ mặn, còn có mâm lễ ngọt gồm: hương, hoa, đèn nến, bánh kẹo, mứt Tết, rượu, bia và các loại đồ uống khác.
Chú ý vào năm Dậu thì thay món gà bằng chân giò.

Bài cúng đêm giao thừa

Văn khấn cúng đêm giao thừa ngoài trời
Nam mô A-di-đà Phật
Nam mô A-di-đà Phật
Nam mô A-di-đà Phật
Kính lạy: – Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.
– Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.
– Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị tôn thần.
– Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển.
– Con kính lạy ngài đương niên thiên quan Tề vương Hành khiển, Ngũ miếu hành binh chi thần, Tống tào phán quan.
– Con kính lạy các ngài Ngũ Phương, Ngũ Hổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần. Nay là phút giao thừa chúng con là: …, sinh năm: …, hành canh: … tuổi, cư ngụ tại số nhà:…, ấp/khu phố:…, xã/phường …, quận/huyện/ thành phố …, tỉnh/thành phố …
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật Thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh..
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cái Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần..
Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì. .
Nam mô A-di-đà Phật (lạy).
Nam mô A-di-đà Phật (lạy).
Nam mô A-di-đà Phật (lạy).

Văn khấn cúng đêm giao thừa trong nhà.
– Nam mô A-di-đà Phật.
– Nam mô A-di-đà Phật.
– Nam mô A-di-đà Phật.
– Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật – Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật – Nam mô Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.
– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, Long Mạch, Táo Quân, chư vị tôn thần.
– Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh Nay phút giao thừa Chúng con tên là :…sinh năm: …, hành canh: …tuổi ( ví dụ: 75 tuổi ), ngụ tại số nhà …, ấp/khu phố …, xã/phường…, quận/huyện/thành phố …, tỉnh/thành phố …
Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật, Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh..
Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật..
Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng. Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.
Nam mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy)